Lage bloeddruk bij opstaan

De normale bloeddruk

Als u uit bed komt of uit een stoel opstaat, verplaatst het bloed zich door de zwaartekracht, van uw buik naar uw benen. Hierdoor wordt uw hart minder goed gevuld met bloed en de hoeveelheid bloed die het hart in de slagaders pompt neemt af. Het gevolg is dat uw bloeddruk daalt. In het bloedregelcentrum in de hersenen wordt de daling van uw bloeddruk gesignaleerd, uw bloedvaten vernauwen zich en uw hart gaat sneller kloppen. Uw bloeddruk wordt zo teruggebracht op het oorspronkelijke niveau.


Door een daling van de bloeddruk kunt u klachten krijgen zoals: valneiging, duizeligheid of zwakte. Dit kan ontstaan bij verandering van houding (orthostatische hypotensie) of na het eten (postprandiale hypotensie). 

 

Orthostatische hypotensie (bij verandering van houding)

Bij orthostatische hypotensie werkt het bloedregelsysteem niet goed als u (op)staat. De bloedvaten vernauwen zich niet en uw hartslag neemt nauwelijks toe. De bloeddruk bij het (op)staan wordt te laag. Als de bloeddruk erg laag wordt, pompt het hart onvoldoende zuurstof naar uw hersenen en andere lichaamsdelen. De klachten die kunnen ontstaan zijn:

 

  • klachten met zien (wazig zien, zwart voor de ogen),
  • slecht horen (korte tijd na opstaan)
  • duizeligheid,
  • vallen
  • pijn in de nek of schouders,
  • spierpijn,
  • flauwvallen / buiten bewustzijn raken
  • traag praten en denken / concentratieverlies

 

Oorzaken

Orthostatische hypotensie wordt o.a. veroorzaakt door aandoeningen van het zenuwstelsel, waaronder de ziekte van Parkinson, suikerziekte, neuropathie, dwarslesie, bloedarmoede, en het gebruik van bepaalde medicatie. Uw arts zal met u bespreken wat bij u de oorzaak is.

Wanneer treden de klachten op?

De klachten treden op wanneer er onvoldoende bloed beschikbaar is om naar uw hersenen te pompen, bijvoorbeeld wanneer u:

  • opstaat uit bed of stoel na langere tijd te hebben gezeten. en dan vooral als u: 
    • bepaalde medicijnen gebruikt,
    • een flinke maaltijd hebt gegeten
    • ziekte van Parkinson, polyneuropathie of suikerziekte heeft
    • alcohol hebt gebruikt
    • een warm bad of een warme douche genomen hebt,
    • in een warme omgeving bent
  • kort na een lichamelijke inspanning, b.v. na traplopen op de volgende etage aankomen of na een fietstocht afstappen en even stilstaan

 

Klachten ontstaan vaak pas 3 minuten en soms zelfs langer na opstaan en dan is het niet altijd direct duidelijk dat het komt door een lage bloeddruk na opstaan.

 

Adviezen bij lage bloeddruk na opstaan

In overleg met uw arts zijn er verschillende adviezen mogelijk.

  • Sta altijd rustig op vanuit een liggende of zittende positie en beweeg de benen even voordat u opstaat
  • Vermijd langdurig platliggen.
  • Zet het hoofdeinde van uw bed omhoog (advies is tussen de 20 en 30 cm). U moet even uitproberen wat voor u voldoende is.
  • Blijf bij het opstaan uit bed even rustig op de rand van uw bed zitten totdat het draaierige gevoel weg is.
  • Span uw buik- en beenspieren aan voordat u opstaat van het bed of uit een stoel. In uw handknijpen kan ook helpen.
  • Sta niet te lang stil.
  • Ga bij klachten (buiten) stevig op beide benen staan of kruis uw benen en probeer uw buik en beenspieren aan te spannen. Zo kan er minder bloed in de benen zakken. U moet niet persen want dan kan de bloeddruk juist verder dalen. U kunt ook even gaan zitten op een opvouwbaar stoeltje of rollator.
  • Wanneer u duizelig wordt terwijl u staat (binnen), ga dan in een stoel zitten met uw benen omhoog. Probeer niet te blijven staan. Kom rustig overeind als de klachten wegtrekken.
  • Vermijd heet douchen, baden en warme ruimten zoals een sauna, of gebruik een douchestoel bij een warme douche
  • Ga niet op een huishoudtrap of ladder staan.
  • Soms is er extra kans op klachten als er meerdere dingen tegelijk gebeuren. Ga b.v. niet zomaar traplopen op een warme middag na een zware maaltijd of na gebruik van alcohol, want dan kan het gebeuren dat u (bijna) flauwvalt als u op de volgende etage komt.
  • U kunt ook een stoel boven aan de trap zetten als u vaak klachten heeft na traplopen
  • Drink in het algemeen genoeg ( 1500 ml) en gebruik voldoende zout, als u geen zoutbeperking hebt of te hoge bloeddruk als u ligt
  • Drink twee glazen water vlak voor activiteiten waarbij U lang stil moet staan (bijvoorbeeld een receptie), of voor het sporten. Dit verhoogt de bloeddruk in vijf à tien minuten gedurende 30 tot 45 minuten.
  • Elastische kousen helpen niet zo goed, ook al wordt het vaak geadviseerd
  • Een buikband werkt beter, is verkrijgbaar bij de Thuiszorgwinkel. Een buikband zit helaas niet zo prettig. 
  • Soms moeten uw medicijnen worden aangepast. De arts zal dit met u bespreken. Vooral sommige medicijnen tegen een hoge bloeddruk (betablokkers, plastabletten), een medicijn voor de prostaat en veel antidepressiva kunnen de klachten veregeren. Toch is het goed dat een hoge bloeddruk wel wordt behandeld, maar dan liefst met andere medicijnen dan betablokkers en plastabletten

 

Adviezen bij vooral lage bloeddruk na eten

  • Verdeel de 3 hoofdmaaltijden in meerdere kleinere maaltijden. Zo spreidt u de hoeveelheid koolhydraten (die u ook nodig hebt) over de dag, zodat u niet teveel koolhydraten tegelijk binnenkrijgt. Koolhydraten zijn een verzamelnaam voor zetmeel en suikers in de voeding. Zetmeel komt voor in brood, aardappelen, rijst en peulvruchten. Vruchtensuiker komt voor in fruit, fruitsappen en vruchtenmoes. Melksuiker komt voor in melk, yoghurt en vla. Suiker komt voor in zoet beleg, koekjes, snoep, toetjes en gebak. Bovenstaande lijst is niet volledig. Een diëtist kan u behulpzaam zijn bij het maken van een juiste keuze.
  • Voedingsvezels hebben een goed effect op het legen van de maag. Gebruik daarom zoveel mogelijk vezelrijk voedsel zoals bruin brood en groenten.
  • Let erop dat de totale hoeveelheid energiebehoefte hetzelfde blijft (tenzij u wilt afvallen; overleg in dat geval met een diëtist.).
  • Beperk het gebruik van alcohol. Rode wijn en oude kaas verergeren over het algemeen de klachten. Het is verstandig die producten niet in grote hoeveelheden te gebruiken.
  • Probeer eens of cafeïne houdende koffie of thee voor of tijdens de maaltijd u helpt of drink 500 ml water voor het opstaan na de maaltijd.
  • Neem voldoende zout (als u geen zoutbeperking hebt).
  • Sta altijd rustig op na  de maaltijd. 
  • Tijdens het lopen na de maaltijd stijgen bloeddruk en pols. Dit effect stopt als u stopt met lopen. Blijf dus lopen of ga direct zitten als u stopt met lopen.